Tıbbi müdahalenin hukuka uygun olabilmesi için aşağıda yer alan şartların var olması gereklidir. Bunlar;
- Tıbbi müdahalenin, tıp mesleğini icraya yetkili kişiler tarafından uygulanması:
Tıbbi müdahalenin bireyler üzerinde yaratabileceği muhtemel olumsuz etkiler dolayısıyla, tıbbi müdahale yetkisi sadece sağlık personeline (esas itibarıyla hekime) verilmiştir. Böylece bireyin ve dolayısıyla da toplumun korunması amaçlanmıştır.
- Aydınlatılmış hastanın rızası:Tıbbi müdahalenin hukuka uygunluğu için aranan
ikinci şart hastanın, kendisine uygulanacak işlem hakkında aydınlatılmış olması ve bu işleme rızasının alınmasıdır. 1219 sayılı kanunun 70. maddesine göre: “Tabipler, diş tabipleri ve dişçiler yapacakları her nevi ameliye için hastanın, hasta küçük veya tahtı hacirde ise veli veya vasisinin evvelemirde muvafakatını alırlar.” hükmü öngörülmüş ve böylece uygulanacak işlem veya ilacın yan etkileri konusunda hastanın, veli veya vasisinin uyarılarak onayının ve gerekli tedbirlerin alınması amaçlanmıştır.
- Tıp biliminin verilerine göre gerekli ve bu verilere uygun tıbbi müdahale yapılmalıdır.
Tıbbi müdahalenin yapılabilmesi için endikasyon da denen tıbbi gereklilik bulunmalıdır. Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi md.13/2 hükmüne göre: “Tabip ve diş tabibi; teşhis, tedavi veya korunmak gayesi olmaksızın, hastanın arzusuna uyarak veya diğer sebeplerle, akli veya bedeni mukavemetini azaltacak herhangi bir şey yapamaz.” ve md.20/1 hükmüne göre: “Tabip ve diş tabibi, faydasızlığını bildiği bir ilacı, hastaya veremez. Ancak, esaslı bir tedavi yapılması mümkün olmayan hallerde, teselli bakımından bazı ilaçlar tavsiye edebilir.” tedavinin gerekli olması yani endikasyonun bulunması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Bu koşullar oluştuğunda tıbbi müdahale hukuka uygun olacaktır. Tüm bunlara ek olarak varsayılan rızadan da söz etmekte fayda vardır. Varsayılan rızada esasen ilgilinin bir rıza açıklaması bulunmamaktadır. Varsayılan rızada fail, başka birine ait bir konuya izinsiz bir şekilde müdahale ederek kanunda suç olarak tanımlanmış bir fiili gerçekleştirmektedir. Ancak bu müdahale bakımından ilgilinin rızası objektif bir değerlendirmeye göre varsayılmak suretiyle fiilin hukuka uygunluğu kabul edilmektedir. Örneğin ağır yaralı olarak bilinçsiz bir şekilde hastaneye getirilen hastanın tıbbî nedenlerden dolayı derhal ameliyata alınması gerekmekteyse, “durumu bilmiş olsaydı rıza gösterirdi” düşüncesiyle ameliyata alınması ve tıbbi müdahalenin yapılması da hukuka uygun kabul edilmektedir.